Oekraïne

Oekraïne, Odessa, Krim, Odessa.

Reisverslag van een solofietstocht door de Krim. Landschappelijk niet de mooiste tocht, maar de mensen..............als eenmaal het (oude communistische) schild gebroken is. Zijn het de meest behulpzame, vriendelijke en gulle mensen. Ook het land waar ik voor het eerst door een dronkelap tegen de grond geslagen ben.

Wim Leeuw

Het centrum verlatend heb ik al 15 kilometer onder de wielen als ik het bord einde Odessa zie. Even een proeftochtje gemaakt. Over in de lengte liggende afwaterroosters hoef je je hier geen zorgen te maken. Ze zijn er eenvoudigweg niet meer. Diepe, tot een halve meter in het vierkant, groten gaten gapen je aan. Toch is het erg verleidelijk om zo rechts mogelijk te rijden met al dat drukke verkeer. Veel voorbij razende vrachtauto's, geen enkele fietser. Zeer goed uitkijken! Bloedheet en stinkende uitlaatgassen
Hoewel het hier niet goedkoop is, heb ik voor de laatste dag toch weer hetzelfde hotel geboekt. Met een beetje gebabbel krijg ik 20 dollar korting. Het hotel ligt midden in het centrum, vlak aan de Zwarte Zee kust. Honderd meter van de ‘beroemde’ Potemkim trappen. Bekend uit de klassieke film “ The battleship Potemkim”
Honderden toeristen beklimmen de 192 treden. Niet lang meer, er naast wordt een treintje aangelegd. (Wanneer ik 2 weken later terug ben, is de trein al in bedrijf). Als ik de trap voor het eerst zie, bemerk ik iets vreemds, maar weet niet wat. Later lees ik dat de trap als een ‘illusie’ is gebouwd. De onderste treden zijn breder dan boven. Het lijkt daarom dat de trap overal even breed is.

Kapot. Blij dat ik ergens een hotel gevonden heb. Viermaal gevraagd, de vijfde keer neemt een jongen op een fiets me mee. Dit hotel had ik zelf nooit gevonden. Een echt oud smerig Russisch hotel. Voor ongeveer 10 Euro, nog veel te veel, dat heb je nu eenmaal als je buitenlander bent. Maar wel hebben ze hier warm water.
Vanmorgen om 11 uur staan twijfelen, om al een hotel te nemen. Neen te vroeg, nog even verder. Nog 70 kilometer.
De gehele dag in de verte inktzwarte met bliksemflitsen verlichte wolken. Afgezien van een half uur miezer regen geen grote buien op mijn kop gehad. Het heeft wel op veel plaatsen goed geregend, de akkers staan blank, grote plassen op de weg. Extra gevaarlijk, je kunt nu niet meer zien of er een gat in de weg zit.
Langs de Dnepr voor het eerst aangenaam vlak boslandschap. Afgewisseld met akkers. Ook hier weer drukke handel. Lada’s, achterbank eruit en de tomaten of meloenen tot bovenaan de achterruit opgestapeld. Ik wil niet zien wat er gebeurt als deze plotseling moet remmen.

Het wordt steeds leuker als je geen Oekraïens spreekt. Ze slepen me de keuken in en laten me in alle pannen en potten kijken. Dikke soepen voor het ontbijt lijkt me een beetje te veel van het goede. In Oekraïne kent men niet echt een verschil tussen ontbijt, lunch en diner. Men eet gewoon een beetje meer van het een of het andere. De kinderen eten om 9 uur al een sorbet. Ik kies eieren met brood, 2 maal.
Ik sleep weer een hoop Amerikaanse dollars mee. De Oekraïner geeft echter de voorkeur aan zijn eigen geld, de Hryvna. Ze geven nog wel vaak de prijs in dollars aan. Toch een goed teken dat een land (weer) een goed vertouwen in haar eigen munteenheid heeft.
Op het strand is het stervensdruk en heet. Na een uurtje heb ik er wel genoeg van.
Interessant de gebruiken van ander landen te mogen ervaren. Wist u dat veel Oekraïners (nog) staande zonnen. Als een pilaar, als een mediterende monnik, soms met de handen omhoog staan ze doodstil op het strand. Er lopen veel verkoopsters rond, in het geheel niet opdringerig. Ze hebben klanten genoeg. Ze verkopen brood, gedroogde vis, bier en iets zoets wat zwermen vliegen met zich meebrengt. De badgasten eten er niet minder om.
In een strandtent, een halve liter bier voor 40 cent. Velen halen het bier in de winkel, nog goedkoper. Ik zelf ben niet zo’n budget reiziger, maar als je wilt kun je voor ongeveer 15 Euro, inclusief overnachting, per dag zeer goed rondkomen.
Bij een oud vrouwtje koop ik gebrande zonnebloempitten. Vraag of ik een foto van haar mag maken. Ja. Het wisselgeld wil ik haar als fooi geven. Ik laat haar de foto zien. Breed lachend kijkt ze zichzelf aan. Ik loop weg, maar wordt terug geroepen. Het wisselgeld moet ik terugnemen. Ondanks de armoede van de oudjes blijven ze hun trots behouden. Met de onafhankelijkheid verloren de oudjes in één klap hun toch al karig Russisch pensioentje. Velen lopen de vuilnisbakken af.

Not exactly THE place to be. Een wegrestaurant/motel ergens onderweg naar Feodesiia. In the middle of nowhere.
Net als ik voor mezelf besloten heb niet meer dan 100 kilometer per dag te fietsen ‘ontbreken’ er twee hotels. Op de detailkaart van de Krim die ik in Odessa gekocht heb staan ze netjes ingetekend. Maar in beide dorpen weet niemand, na herhaald vragen, mij een slaapplaats te wijzen. Ik wordt nog even naar een roze (!?) huis verwezen. Het blijkt een café te zijn. De nors kijkt nog norser als ik het slaapteken maak. Misschien denkt ze wel dat ik met haar slapen wil, realiseer ik me later.
Dan nog maar 90 kilometer verder. Het is bloedheet, gelukkig heb ik de wind nu achter. Bij een tankstation ‘ontdek’ ik een hotel. Heel nette kamers met douche en toilet op de kamer. Beter dan nog eens 60 kilometer in 30 graden hitte fietsen.

Onderweg bij een soort tol betaal plaats word ik eerst streng aangehouden. Dan beginnen ze te lachen. Ik vertel waar ik vandaan en waar ik naar toe ga. Dan beginnen ze nog harder te lachen. De 10 kopeken tol ( 2 cent) hoef ik niet te betalen.
Ben nu op de Krim het landschap is iets gevarieerder. Met schrik zie ik in de verte de bergen, vandaag nog? Gelukkig nu dit motel.
Wat ik niet wilde is toch gebeurd; Wodka drinken met een stel bezopen Oekraïners. Ik hou het zelf zoveel mogelijk bij bier. Dan moet er een wodka op Oekraïne gedronken worden, ook mij wordt een glad voorgezet. Kom laat je niet kennen, ik sla het glas in eenmaal achterover. Dat hadden ze niet verwacht. Een tweede glas moet op de Krim gedronken worden, ook deze gaat in eenmaal achterover. Één persoon wordt agressief en handtastelijk. Een ander neemt me mee naar binnen. Daar eten we schaslik met uien en drinken nog wat. Komt opeens de agressieveling ook naar binnen, wil me meenemen naar buiten. Ik zeg pertinent nee. Een arm heeft hij om me heen geslagen om me mee te nemen. Opeens krijg ik met de andere hand een klap in mijn nek. Ik val op de grond. Zelf niet dronken, maar ook niet geheel nuchter. De bediending en bewaking komen gelijk aanlopen en helpen mij. De ‘vijand’ is inmiddels naar buiten afgevoerd. Dit is ook Oekraïne. Een beetje hardhandige manier om de gebruiken van een land te leren kennen.


Joeri Alexejewitsj Gagarin
Waarom dit gedenkteken hier staat weet ik (nog) niet.

Nog geen vijf minuten in Scholkine en ik heb al een plastic beker wijn achter de kiezen. Twee jongens, die ik vraag waar ik een hotel kan vinden, zeggen 10 meter verder. En bieden me wijn aan; meedoen met de gebruiken van het land?
Gisteravond een beetje uit de hand gelopen, maar agressieve dronkaards heb je overal. Vanmorgen sta ik op mijn pijn in mijn kont. Deze keer niet van het fietsen, maar van de val na de klap.
Om vijf uur bromt de wekker. Voor zes zit ik op de fiets, de zon rood boven de horizon, een beetje fris.
Na 50 kilometer over de hoofdweg ga ik zo’n 40 kilometer over een zandweg langs een irrigatie kanaal. Zwaar, wind tegen, maar mooi en rustig. Voor Scholkine fiets ik door een Ja-knikkers-olieveld. Zeer, zeer langzaam pompen ze de olie op. Staan waarschijnlijk nog afgesteld op de Russische bureaucratie.
Het hotel is een zeer oude Russische flat. Tweemal niets, de prijs is er ook naar, 5 dollar. Maar wel met complete gedeelde keuken.
Ik heb een Russisch woordenboek, maar in de keuken kijken en zien hoe de meest Oekraïners toch zeker hun best doen het de toerist naar zijn / haar wil te maken is veel leuker dan Russisch leren. Nu toch het woordenboek erbij gehaald. De vriendelijk lachende bedienster hangt met haar grote uitpuilende borsten over de tafel om mee te kunnen lezen. Samen komen we tot een keuze. Nu nog even wachten of het werkelijk is wat ik verwacht. Het smaakt, maar het is vreselijk VET.

Er zijn van die bergen waar je na twintig keer denkt, ben ik nu nog niet boven. Dan de dertigste bocht, de top. De zuidkant van de Krim is erg afwisselend. Ik loop veel de heuvels op en raas dan een uur ( of langer) later de heuvel weer af. Bergen, het zij nog steeds niet mijn lievelingen. Het heuvellandschap ziet er niet slecht uit, maar zo mooi is het nu ook weer niet.
Na vijf maal doornat van het zweet een heuvelrug overgestoken (en weer opgedroogd) te zijn heb ik er genoeg van. Mijn knieën wegeren.
In Mors’ke is een resort, op de heuvel denk ik. Ik heb geen zin meer om te klimmen.
Klop aan bij een pension. Mevrouw wil de kamer alleen voor drie nachten verhuren, ik wil er maar één. Vraag haar hoeveel ze dan voor één nacht wil hebben. Dan een onduidelijk gesprek, zij spreekt van 2 uur. Haar zoontje van ongeveer 12 spreekt een beetje Engels, Ik zeg dat ik morgen om 6 uur weer vertrek. Neen dat wil ze niet.
Om een lang verhaal kort te maken, zij dacht dat ik morgen om 6 uur in de avond wilde vertrekken en ik bedoelde 6 uur in de ochtend. Morgen op 2 uur komen er weer andere gasten. Ze heeft het druk, in de tijd dat wij staan te praten komen er nog twee stellen kijken.
Ik betaal 10 dollar. Nette kamer. Nette douche en toilet. Ze staan alleen halverwege de tuin.

Het leven van een fietser gaat niet over rozen, over asfalt, als hij geluk heeft.

Een rotdag. De zon schijnt. Ik fiets langs de Zwarte zee. Zee, 8 uur gefietst en de zee een half uurtje gezien. Bergje op en bergje af. Ik loop meer dan ik fiets. Heb nu de blaren op mijn voeten. De route waar ik het meest van verwacht had is moordend. Het landschap niet slecht voor iemand die op de poesta woont. De weg naar Alushta is erg rustig, dat is tenminste een leuke meevaller. Na Aluhsta de hoofdweg erg druk. Begint direct na de stad met een beklimming van een uur.
Dit is geen vakantie meer. Ik besluit te liften. Een beetje moeilijk met een fiets. Liften is in Oekraïne niet ongebruikelijk. Alleen de chauffeur verwacht wel een (kleine) betaling.
Na een uur stopt er eindelijk een kleine truck, fiets er achterin. Daar gaan we. Hij is een Rus, blijft maar praten, ik versta er geen jota van. Als ik een woordje herken, spreek ik het hardop na. Verder laat ik hem maar praten. Er zijn nog veel heuvels, ik ben erg blij met deze lift. Voor het instappen heb ik gevraagd hoeveel het zou gaan kosten. Heb er echter niets van verstaan. Ook goed, ben al lang blij met de lift. Ook hij moet in het centrum van Yalta zijn. Als de fiets uitgeladen is bied ik hem geld aan. Neen wil hij niet. Schud hem stevig de hand. Wil hen als cadeautje, een klein zaklantaarntje geven, ook dit weigert hij pertinent. En wij maar denken dat de Russen slecht zijn ;>).
Vanmorgen begon zeer goed, Ik heb het hurktoilet goed overleefd. En pak nu fietstassen op de fiets. Mamuska (grootmoeder) de pensionhoudster komt me in haar ochtendjas nog even uitzwaaien. Pa brengt een CD met zijn adres, hij wil graag de foto’s die ik gisteravond van Mamuska en haar kleindochter gemaakt heb. Zal ik opsturen. Mamuska loopt mee tot het hek, even heb ik het gevoel dat ze me nog een knuffel wil meegeven. Ze blijven aan de poort zwaaien.

Gisteravond zit ik op een rustig plaatsje in de tuin mijn tanden te flossen. Mamuska komt erbij zitten. Later ook haar kleinkind dat een beetje Engels spreekt. Daarna ook Pa, hij is een vervent internetter en heeft dan ook al snel mijn site gevonden. Het automatisch overzetten naar het Cyrillisch gaat niet al te goed, maar de titel “Live to Ride, Ride to Live” spreekt mamuska wel aan.
De moeder van het kleinkind is in Korea. Waarom, kan ik niet verstaan. Mamuska wil weten hoe oud ik ben, zelf is ze 57. De zaken gaan alleen in juni, juli en augustus goed. Daarna geen gasten. Pa is metselaar.
(Mijn voorgaande woorden, dat het landschap niet zo bijzonder is, moet ik toch zeer sterk afzwakken. Op de CD van pa staan honderden prachtige natuur foto’s van wonderschone landschappen, gemaakt tijdens wandelingen in de bergen. Het is maar van welke kant je de dingen bekijkt)
Yalta, als de Russen toestemming kregen, om met vakantie te gaan, dan was Yalta één van de verplichte bestemmingen. Nu het niet meer verplicht is, is het nog steeds erg geliefd. Al zal Lenin zich al wel enige malen in zijn graf omgedraaid hebben omdat, hij, voordat hij de zee kan zien eerste een grote MacDonald voor zijn neus krijgt.
Hoe hoger de hotelprijzen, hoe lager de (echte) (gast) vriendelijkheid. Het hotel in Yalta heeft alles, met een (overigens goede) bediening die uit is op een fooi. Mamuska een gat in de grond om te schijten, maar wel vriendelijkheid en aandacht, ook voor haar eendagsgasten.

Vandaag de eerste fietsers, zonder fiets, ontmoet. Een Engelse man en vrouw. Met een tandem van Engeland naar Odessa gefietst. Nu even per trein een reisje op de Krim. Vertrekken volgende week per boot van Odessa naar Instanbul en vandaar weer terug naar Engeland. Hebben al 3500 kilometer gefietst op de tandem met aanhanger. Gaat goed volgens de man. Vaal wel met maar 5 kilometer per uur de berg op, wat lopen met de tandem de berg op is onmogelijk. Ook zij hebben zeer veel vriendelijkheid bij de Oekraïense bevolking ontmoet.

Aan het zeer uitgebreide ontbijt, zalm, haring, eieren, fruit, groeten, soepen…….
Rechts de Engelsen waarmee ik fietservaringen deel. Links een Duits gezin dat ik kort in Feodesiia ontmoet heb. Dan even samen, switchen tussen en Engels en Duits is voor mij nog steeds erg moeilijk.
De scholen beginnen hier weer in september en wel precies op 1 september. Keurig geklede jongens en meisjes, de meisjes met grote witte strikken in het haar, lopen in colonne over straat. Het strand is er niet minder druk om.

Bier. Het Oekraïens bier smaakt goed. Heb nu even mijn favoriet Warsteiner gevonden. Er zijn vele soorten Oekraïens bier. In een doorsnee winkel is het moeilijk Cola of Fanta te vinden. De schappen zijn gevuld met bier, wodka en andere sterke dranken.
Wodka. Als je na het eten nog even een wodka wil drinken is het zeer moeilijk de hoeveelheid aan te geven. Duim en wijsvinger 5 centimeter uit elkaar geven mijn maat voor een glas aan. Vandaag krijg ik een karaf, 5 centimeter hoog gevuld.
PleeCultuur. Bij de meeste cafés of restaurants, behalve natuurlijk de upperclass, zijn geen toiletten. Als ik naar het toilet vraag, neemt de ober me mee naar een openbaar toilet. Hij betaalt de 50 kopeken en ik mag naar binnen. Overigens zeer schone toiletten.
Ga je alleen, let op, eerst betalen anders schreeuwen ze je de oren van de kop. Het wisselgeld ligt netjes klaar als je uitgepiest bent.
Vuilniscultuur. In de (grote) steden wordt constant geveegd, Meestal door oudere vrouwen. ’s Morgens bij het eerste daglicht zijn ze al bezig. Buiten de steden flikkeren ze alles eenvoudig weg. Honderden, duizenden plastic en glazen flessen langs de kant van de weg.

Mooie tocht vandaag. Prachtige uitzichten over de Zwarte Zee. De weg klimmend en dalend, maar vandaag blijf ik in het zadel.
Sebastopol is een joekel van een stad. Fiets maar rechtdoor totdat ik het zat wordt. Vraag waar ik het hotel kan vinden, ben al aardig in de richting, maar moet nog een kwartier voordat ik bij hotel Sebastopol ben. Een ouderwets, maar zeer mooi hotel uit de Russische tijd, voor de hoge militairen bedoelt. Het gehele Sebastopol was in de Russische tijd verboden gebied; marinebasis. En dus nog weinig toeristisch ontwikkelt.
Onderweg kom ik de eerste fietsende vakantiefietsers tegen. We fietsen in tegenovergestelde richting in een donkere tunnel en haasten ons er zo snel mogelijk weer uit te komen. Geen tijd voor een praatje dus.

De laatste rit. 140 km. Één lekke band vandaag. Mijn kont is een ruïne.
1700 kilometer gefietst, de spaken hebben het op de slechte en zeer slechte wegen alle goed doorstaan.
Odessa is al een stuk rustiger geworden. De temperatuur is nog heel oké, zit lekker op een terras. De toeristen zijn verdwenen met hun de verkoopstalletjes langs de straatkant.
Vandaag speel ik de ‘miljonair’ . Elk mens dat ik in een vuilnisbak zie snuffelen geef ik vijf Hryvna, ongeveer 80 cent. Eigenlijk nog veel te veel, ik weet het. Je krijgt er echter aangename dankbare grijnskoppen voor terug.
Een foto van jezelf laten nemen in een VW cabrio kost ook ik vijf Hryvna.
 

Apeldoorn september 2005

Wim Leeuw